Vertaalmachines op de zoekmachine

Lees dit eerst! Snel een vertaling met behulp van een vertaalmachine? Ga naar onze speciale pagina met links naar online vertaalmachines!

Update: Naar aanleiding van onze post Snel geld verdienen met 'vertaalmachine duits-nederlands'?, een follow-up op deze post, kregen wij een verklaring van Valerie Schulte Nordholt.

De lezer die hier via het Nieuws-item over computervertaling van poëzie komt voelde ongetwijfeld al nattigheid. Het is dan ook helemaal nep: de "vertaling" van de Poesjkin-kraker was het beroemde trojka-hier-trojka-daar van Drs. P. - ongetwijfeld de grootste weggever, of zouden er jongere lezers zijn die dit niet herkennen? -, terwijl de variant op C. Buddingh' van Riekus Waskowsky is. De namen en instellingen zijn verzonnen en doorzichtige, flauwe grappen ("Vaskovski" zou de transcriptie van de Russische vorm van de Poolse naam Waskowsky zijn). Een 1 april-grap op de website moet niet te subtiel zijn, dacht ik.

Geslaagde grap of niet, ik vond het om verschillende redenen leuk om dit stukje te schrijven.

Ten eerste is het idee ook weer niet zo heel idioot. Ik denk zelfs dat er tegen mijn hoofdargument weinig in te brengen is: het domein is specifiek genoeg, juist omdat poëzie begrijpelijk moet zijn voor een publiek met weinig voorkennis. (Uiteraard sluiten we de gedichten die we zelf niet begrijpen uit van deelname.) Je kan dingen interpreteren volgens de meest voor de hand liggende betekenis. Dat is bij het vertaalwerk dat wij dagelijks verrichten en als makkelijker geldt dan het vertalen van poëzie zelden het geval.

Als het kon, zou het ook ongeveer werken zoals op de beschreven manier: veel voorbeeldzinnen (door mensen vertaald en oorspronkelijk werk), regels om het grammaticaal te laten kloppen, forse woordenboeken en eentalige rijmwoordenboeken. Natuurlijk zouden de vertalingen niet zo goed worden als goede menselijke vertalingen, maar er zijn ook heel veel slechte menselijke vertalingen.

(Ik denk daar net zo over als Kevin Knight, die ik citeer in het nieuwsitem Hoop voor computervertaling?. Daarom is Vertaalbureau.nl nog steeds actief, ook nu iedereen via internet een vertaler in de taal naar zijn keuze kan vinden: we hebben een dagtaak aan het zoeken van mensen die goed zijn in hun vak.)

En, het is al vaker gezegd: computervertalingen kunnen ongewild al een soort poëzie produceren. Onbedoelde, willekeurige treffers, maar treffers niettemin. Met die twee dingen samen (dus databases met eindeloos veel voorbeelden en een rules-based component in het programma die willy-nilly poëzie schrijft) komt de computer een eind, zij het lang niet zo ver als een goede echte vertaler.

De tweede reden om dit stukje te schrijven was raadselachtige websitestatistiek. Dat zit zo. Onze Vertaalbureau.nl-website wordt met grote regelmaat bezocht door mensen die via diverse zoekmachines (en vanaf diverse IP-nummers) op keywords als 'vertaalmachine duits - nederlands' hebben gezocht. Dus MET dat streepje, vrij uniek voor zoekers! Soms wordt het weggelaten, soms staat er een slash. Soms staat er in plaats van Duits Engels. Al die varianten - neem van me aan dat er voldoende systeem in zit om toeval uit te sluiten - zijn samen goed voor een 15-20% van de pageviews. Ik heb het idee dat deze bezoekers iets moeten uitvinden in het kader van een of andere cursus - ze komen relatief vaak van onderwijsinstellingen. Maar ik kom er niet achter hoe het precies zit, want ze zorgen nooit voor wat in de internetmarketing een 'conversie' heet: een bepaald, meetbaar, gewenst gedrag, zoals bij ons het invullen van het offerteformulier of het sturen van een e-mail.

Was u dus via zo'n zoekopdracht helemaal hier terechtgekomen: stuur mij een berichtje (wouter@vertaalbureau.nl). Bij voorbaat dank!